ENRIQUEoubiña

Antes de nada, se inda non fochedes ver “Cristal“, xa estades tardando. Sobre todo porque para podela disfrutar por completo conven acudir con certa ignorancia do que acontece nela. Esa maravillosa ignorancia tan difícil de manter nos tempos de hoxe, cheos de xente con internet e ánimo de fastidiarlle as películas, e os libros, e a vida, ó resto.

Con Cristal, Shyamalan pecha unha triloxía, elaborada co mundo do cómic como eixe central, que nacera no ano 2000 con “El protegido”, e cuxas dúas continuacións quedaron despois no caixón ata que o homiño deu saído do mal burato no que se meteu, aceptando películas de encargo e cambios forzados de guión, no 2015 con “La visita”, película coa que se reivindicou como director de alto nivel e moito oficio, e que lle permitiu afrontar “Múltiple“, e agora “Cristal”. Conven decir que esta triloxía non adapta ningún cómic, se non que lle rende unha fonda homenaxe a esta forma de expresión, que é arte, e coa que o cine ten unha gran débeda.

Como peche dunha triloxía, conven ter visionado as dúas partes anteriores, e neste caso recentemente a poder ser, para así captar a película na súa totalidade. E inda así, Cristal, como varias das peliculas deste director, require e admite comodamente varias visualizacións.

Sen entrar a facer spoiler, se en El protegido asistíamos ó nacemento do superheroe, da man da súa némesis, e en Múltiple presenciabamos flipando a aparición dun malvado impresionante, nesta terceira parte as tres personaxes deben facer fronte a súa propia realidade e o seu encaixe no mundo, axudadas por unha psiquiatra.

Todo o bo desta cinta está nos detalles. A mín encantoume por moitos motivos: a estrutura do guión, o desenvolvemento da trama e o encaixe das diferentes historias, os xiros calculados, o traballo dos actores que é espectacular, unha montaxe xenial, a fotografia, que crea unha atmósfera incomoda ata nos exteriores, e incluso a banda sonora, anque neste aspecto hai que decir que West Dylan Thordson, que pon música a esta e a anterior Múltiple, non é James Newton Howard, con quen o director traballou en El protegido e notase, tanto que na película a pesar do bo traballo feito hai unha notable diferencia nos acompañamentos musicais entre as partes onde aparecen os protagonistas de El protegido, onde se recupera o acompañamento musical desa película, e as outras.

Con todo, o máis reseñable, dende o meu punto de vista, é o formato de cómic, común as tres partes da triloxía, que dan fe do bo traballo de fotografia e de dirección, e que provoca que cando esteamos vendo a película alguns enfoques e encadres se nos fagan algo estraños. Quizais non pareza importante, ou alguén pense que é unha rareza do director, pero está todo moi calculado, e todos eses encadres raros, dende angulos incomodos, os desenfoques, os xogos coa luz, as diferentes cores que definen os protaguistas e os escenarios, esas imaxes que son pura viñeta … todo iso son recursos de comic aplicados ó cine para conseguir que miremos a donde o director quere que miremos, e transmitirnos sensacións sen que o notemos de xeito consciente, e así meternos e manternos na película … e hai que decir que funciona e que é unha xenialidade.

O que non ten esta película son grandes doses de espectáculo, explosións e ruido vario, algo que non é o habitual nestes últimos anos no cine de superheroes. Sen embargo, é unha peli de superheroes pero, como acontecía en whatchmen, todo o concepto de superheroe está moito máis normalizado, conseguindo que a historia, de principio a final, resulte moito mais realista, creible e asimilable.

Con esta película un non puido evitar pensar en outras obras interesantes:

• whatchmen, Shyamalan é moi bo director, e recolleu como ninguen as contradicións humanas reflectidas nos denominados superheroes, pero o mellor director adaptando novelas gráficas e sen dúbida Zack Snyder, como demostra tanto nesta obra, ou como en
• 300. que aportou unha maneira de coreografiar, rodar e montar esceas que fixo escola, ou en
• “El hombre de acero”, onde Snyder reconstruiu a Superman con acerto; un peliculón, pero despois non foi capaz de manter o nivel, e maltratou a franquicia, que non volveu levantar cabeza ata Acuaman.

Pero no que máis me fixo pensar Cristal foi noutra pelicula de Shyamalan:

• La joven del agua, incomprendida pola súa particular proposta e por que, por algún motivo extraño as produtoras empeñanse en vender as pelis deste director como se todas foran O sexto sentido,. A min pareceume un peliculón.

E un bonus track, por que esta película usa un recurso para marcar o ritmo das esceas, que me levou de cabeza a varias películas do xenial Cristopher Nolan, :

• dunkerque, exercicio de cine espectacular, cun guion de tres liñas.

John McTiernan dirixeu varias das mellores películas de acción dos últimos trinta anos, “A  xungla de Cristal ( e tamén a terceira parte da saga)”, “A caza do Outubro Vermello”, “O último gran heroe”, ou a xenial, a pesar da metedura de zoca de Michael Crichton,  “O guerreiro número 13”, entre outras.  Unha carreira completiña, que despegaría de golpe no 1987, con aquela mezcla de xéneros, dende o bélico ó terror, pasando pola ciencia-ficción, que foi   Depredador. Seguramente das mellores peliculas que protagonizou o cachiman por excelencia Schwarzenegger, e un éxito a todos os niveis.

  Tal como aconteceu anteriormente con “Alien, o oitavo pasaxeiro”, o protagonismo daquela película non recaiu tanto no actor principal como  no alienixena, neste caso un bicho moi feo que se dedicaba a andar pola selva coleccionando espiñas dorsais, cos seus correspondentes cerebros. E ese bicho acabaría por protagonizar varias secuelas e mesmo por enfrontarse ó xenomorfo  Alien en dúas ocasións ata chegar á recen estreada Predator, dirixida por Shane Black, un deses elementos  raros que  pululan por Hollywood, que tanto participa como actor, como produce, elabora guións ou mesmo dirixe. De feito neste caso dase a casualidade de que Shane Black  foi un dos actores no  Depredador de McTiernan.

  Vamos coa película que nos ocupa. Máis que aceptable  dentro do seu xénero. Pero non é Depredador, nin o protagonista, Boyd Holbrook, é Arnie. O bo desta película é que parte da premisa de que non pode superar á orixinal, polo tanto o guión tomase o tema  bastante a coña, collendo algunhas das particularidades da cinta de 1987 – inicio na selva, grupo pequeno de militares enfrontados ó bicho, o goberno como axente intrigante que sabe pero non conta, … – para metelos nesta dun xeito  actualizado , pero tamén algo retorcido. As similitudes  chegan ó nivel de que o director cambiou as características dalgunhas personaxes pero mantendo a compoñente racial por un lado (o “malo” do goberno tamén é negro, e tamén hai no grupo ademais dun negro un indio moderno, ou sexa un hispano), pero  retorceu outras cuestións como por exemplo a exaltación dá amizade á que asistíamos na orixinal de 1987 (moi de machotes)  que nesta se converte nunha relación de parella, modificando a esencia do asunto. Pero o cambio máis notable é, ademais do cambio de escenario,   que abandona a mezcla homoxenea de xéneros para quedarse nunha cinta de corte fantástico, sen máis. En contrapartida aposta pola denuncia social, anque penso que non acerta ben coas formas.

  Predator funciona como película de acción, con toques de humor – algúns innecesarios ou cando menos, mal desenvoltos – outro pouco de sangue, e un par de xiros no guión que tentan darlle certa solidez á historia. Como resultado, temos unha película divertida, entretida e que se pasa pronto, anque cara o final se lie un pouco coa historia. E inda que parece que non aporta moito máis, si que hai unha serie de reflexións interesantes relativas á violencia e, sobre todo, ás persoas que son diferentes ó establecido socialmente e o xeito en  as trata a sociedade “normal”. Neste último sentido a pelicula manten un cariz moi reivindicativo, pero algo excesivo, tanto que desfigura a película na súa última parte.

  O ideal sería que antes de ir ver esta penultima entrega do bicho ese, volverades ver, se conseguichedes non vela en todos estes anos,  a orixinal. Ademais de envellecer bastante ben, daravos outra visión desta última, e poderedes coller moitos detalles que obvio para non facer moito spoiler.

Esta película fixome pensar nestas outras:

Depredador, de John McTiernan, polo evidente.

Alien, o oitavo pasaxeiro, de ridley scott, por que é o alien de referencia, ademais de enfrontarse ó bicho  depredador en dúas ocasións.

O guerreiro número trece, de John McTiernan,  para min do mellóriño deste  director.